Według pracodawców poziom kompetencji zawodowych oraz jakość pracy świadczonej przez pracowników z zagranicy są porównywalne z poziomem prezentowanym przez ich polskich kolegów. Wysoko oceniane jest także zaangażowanie cudzoziemców w pracę oraz umiejętność „gry zespołowej”. Z kolei czynnikiem, który zdecydowanie wyróżnia obcokrajowców na polskim rynku pracy, jest ich dyspozycyjność.
Zasadnicze zmiany w strukturze polskiego rynku pracy
Narastająca emigracja zarobkowa polskich obywateli oraz systematyczny wzrost liczby obcokrajowców przybywających do Polski zmieniły strukturę ludności oraz obraz rynku pracy. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2019 roku za granicą pracowało 2,5 mln Polaków, podczas gdy w Polsce przebywało 2,1 mln cudzoziemców. Obcokrajowcom wydano wtedy rekordową liczbę pozwoleń na pracę – 444,7 tys., czyli o 116 tys. więcej niż w 2018 roku. Ważną rolę odegrały także trendy demograficzne, tj. spadająca dzietność i zwiększająca się liczba osób korzystających ze świadczeń emerytalnych. W tej sytuacji polscy przedsiębiorcy zaczęli zatrudniać obcokrajowców na większą niż dotychczas skalę.
Według przygotowanego przez Business Centre Club raportu „Zatrudnienie cudzoziemców w czasie COVID-19”, na pierwszym miejscu wśród zatrudnianych w Polsce są Ukraińcy (93%), a następnie Białorusini (46%), Rosjanie (14%) i Turcy (6%). Pozytywne doświadczenia związane z korzystaniem z pracy świadczonej przez obcokrajowców wpłynęło na zmianę dotychczasowych stereotypów. W rezultacie większość polskich przedsiębiorców deklaruje chęć zatrudnienia obcokrajowców po zakończeniu obecnego kryzysu. Takie oświadczenie składają zarówno przedsiębiorcy, którzy nie korzystali jeszcze z pracy cudzoziemców (81%), jak i ci zatrudniający ich przed pandemią COVID-19 (46%).
Wysokie oceny pracy świadczonej przez cudzoziemców
Według raportu BCC „Skłonność przedsiębiorców do zatrudniania obcokrajowców”, pracownicy z zagranicy, oprócz entuzjazmu i zaangażowania, na polski rynek wnoszą odpowiednie kompetencje, które pozwalają nie tylko wypełnić lukę w zatrudnieniu, ale także wzmocnić pozycję zatrudniających ich przedsiębiorstw. 71% przedsiębiorców, korzystających z pracy obcokrajowców, ocenia ich umiejętności zawodowe równie dobrze, jak umiejętności polskich pracowników. Pracodawcy cenią jakość pracy cudzoziemców – prawie trzy czwarte uważa, że jest ona taka sama, jak w przypadku Polaków.
Podobnie jest w kontekście oceny zaangażowania, które jest jednym z kluczowych czynników wpływających na jakość pracy. Ponad dwie trzecie ankietowanych jest zdania, że pracownicy z zagranicy angażują się w pracę na takim samym poziomie, jak ich polscy koledzy. Wysoko oceniana jest również ich zdolność do pracy zespołowej (65,6% ankietowanych). To ważny czynnik, który może pozytywnie wpływać np. na kreatywność na poziomie całej firmy.
Którego pracownika wybrać?
Obcokrajowców na polskim rynku pracy wyróżnia przede wszystkim wysoka dyspozycyjność. 48,4% przedsiębiorców ocenia, że dyspozycyjność cudzoziemców jest większa niż Polaków, podczas gdy 45,2% jest zdania, że jest ona taka sama. Pewną przeszkodą może być jednak zdolność komunikacji. Największa część (31,2%) spośród pracodawców zatrudniających zagranicznych pracowników oceniła bowiem ich kompetencje językowe jako przeciętne. Z kolei, jeśli chodzi o koszty pracy cudzoziemców i Polaków, uwagę zwraca fakt, że blisko dwie trzecie ankietowanych uważa, iż są one porównywalne.
Kogo w takim razie zatrudniłby polski przedsiębiorca? 40,9% respondentów (spośród przedsiębiorców zatrudniających cudzoziemców) wybrałoby Polaka. Polskiego pracownika wybrałoby też 66,7% przedsiębiorców, którzy nie korzystali wcześniej z pracy obcokrajowców. Pomimo to, badanie BCC potwierdza rosnącą skłonność do zatrudniania cudzoziemców, co oznacza postępującą zmianę w zakresie stereotypów. Wysokie oceny kompetencji pokazują także, że do Polski w coraz większej liczbie przybywają osoby wykształcone i posiadające konkretne umiejętności zawodowe.
Konieczna reforma systemu zatrudniania
Pomimo pozytywnego postrzegania pracowników z zagranicy, ich zatrudnienie (oraz legalizacja pobytu) może być jednak sporym wyzwaniem. Najpoważniejsze przeszkody zostały przeanalizowane w raporcie „Zatrudnianie cudzoziemców – jakich zmian oczekują firmy w czasie epidemii COVID-19?”. Usunięcie barier związanych m.in. z długotrwałymi procedurami i jakością pracy urzędów pozwoli na zwiększenie poziomu zatrudnienia cudzoziemców. Uelastycznienie obecnych przepisów oraz dopasowanie ich do sytuacji kryzysowych, takich jak pandemia COVID-19, umożliwi lepsze wykorzystanie potencjału wnoszonego przez nich na polski rynek pracy.
Przeczytaj cały raport „Skłonność przedsiębiorców do zatrudniania obcokrajowców”