Zmieniające się przepisy w czasie pandemii stanowią wyzwanie dla pracodawców. Poniżej zamieszczamy pierwszą serię pytań i odpowiedzi dotyczących zatrudnienia cudzoziemców w dobie COVID-19. W ramach programu badawczego zorganizowano webinarium dotyczące zatrudnienia cudzoziemców. Poniżej znajdą Państwo odpowiedzi na pytania zadane podczas webinaru przez jego uczestników.
Odpowiedzi ekspertów dotyczą stanu prawnego na dzień 5 lutego 2021 r.
1. Czy kwarantanna obowiązuje osoby z obszaru trzeciego, którzy wjeżdżają w celach spotkania biznesowego na pięć dni?
Jeżeli cudzoziemcy ci przekraczają granicę zewnętrzną (np. Polska-Ukraina), to istnieje obowiązek zachowania kwarantanny. Obowiązek ten nie powstałaby w sytuacji, w której osoby przekraczające granicę miałyby wystawione zaświadczenie o wykonaniu szczepienia ochronnego przeciwko COVID-19.
2. Jeżeli ważność paszportu skończyła się w czasie pobytu cudzoziemca w Polsce to czy powinien opuścić kraj?
Zgodnie ze stanowiskiem Urzędu ds. Cudzoziemców utrata ważności paszportu nie powoduje, że pobyt danego cudzoziemca na terytorium Polski jest nielegalny. Należy natomiast uwzględnić, że wskutek utraty ważności paszportu, cudzoziemiec utracił dokument uprawniający go do przekroczenia granicy, co powoduje, że uzasadnione pozostaje zgłoszenie się przez niego do ambasady lub konsulatu o wydanie tymczasowego dokumentu.
3. Czy jeżeli cudzoziemiec wjechał do Polski na podstawie ruchu bezwizowego np. 1 maja 2020 r. i jeżeli zamierza złożyć wniosek na pobyt czasowy i pracę to czy na dzień dzisiejszy legalnie przebywa w Polsce?
Zgodnie z ustawą o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej jako „Ustawa COVID-owa”) pobyt cudzoziemca będzie legalny, o ile do upływu 30. dnia następującego po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (w zależności od tego, który z tych stanów będzie obowiązywał jako ostatni) zostanie złożony wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy. Przepisy Ustawy COVID-owej wymieniają również inne wnioski, które można złożyć w tym trybie, np. wniosek o zezwolenie na pobyt stały, czy też zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej.
Ustawa COVID-owa nie wymienia jednak wprost wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.
Jeżeli przyjąć, że wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę stanowi szczególny rodzaj wniosku o udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, to konsekwencją tego pozostaje, iż pobyt cudzoziemca na terytorium RP jest legalny. Ze względu jednak na szczególny charakter przepisów Ustawy COVID-owej istnieje ryzyko, że przepisy te będą interpretowane w sposób ścisły. Z tego względu sugerowanym rozwiązaniem byłoby, aby cudzoziemiec w ciągu 30 dni po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii złożył wniosek wprost wymieniony w Ustawie COVID-owej (np. wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy).
4. Zatrudniamy w naszej firmie pracownika, obywatela Ukrainy, na podstawie umowy o pracę na czas określony. Umowa zawarta jest do dnia 31.08.2021 r. Do dnia 31.08.2021 r. pracownik ma ważne zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. Chcielibyśmy zawrzeć z tym pracownikiem umowę na czas nieokreślony. Czy my jako pracodawca powinniśmy informować o tym urząd? Czy powinniśmy składać wniosek o wydanie nowego zezwolenia na pracę typ A? Czy w związku ze zmianą warunków zatrudnienia (zmiana umowy na czas nieokreślony), pracownik powinien składać nowy wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę?
W przypadku wykonywania pracy na podstawie zezwolenia jednolitego, zastąpienie umowy zawartej na czas określony umową zawartą na czas nieokreślony, wymaga zmiany tego zezwolenia, nie zaś wydania nowego.
Należy jednocześnie pamiętać, że w okresie oczekiwania na zmianę zezwolenia jednolitego konieczne pozostaje zapewnienie cudzoziemcowi takich samych warunków pracy i płacy, jakie zostały określone w dotychczasowym zezwoleniu.
5. Czy oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy wydane po 14 marca 2020 . (na przykład 10.09.2020 r. do 31.12.2020 r.) jest przedłużone zgodnie z Ustawą COVID-ową do momentu odwołania stanu epidemii + 30 dni? Czy tą zasadę stosujemy dla tych oświadczeń wydanych przed 14.03.2020 r. i aktualnych na dzień 14.03.2020 r.?
W przypadku oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi istotne pozostaje nie kiedy dane oświadczenie zostało zarejestrowane, lecz kiedy przypada ostatni dzień ważności tego oświadczenia. Jeżeli ostatni dzień ważności przypada na okres epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, wówczas możliwość wykonywania pracy w oparciu o to oświadczenie przedłuża się do 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
6. Czy wszystkie kraje honorują rozporządzenie w sprawie pandemii w Polsce? Przykład – pracownikowi z Indii wiza wygasła w maju. Wracał do Indii przez Niemcy w listopadzie.
W Niemczech dostał decyzję o deportacji gdyż Niemcy przestały honorować nasze zasady wynikające z rozporządzenia wydanego na czas pandemii. Należy pamiętać, że przepisy Ustawy COVID-owej przewidujące szczególne zasady legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Polski, obowiązują wyłącznie na terytorium Polski. Z tego też względu tak jak w podanym przykładzie organy niemiecki uznały, że cudzoziemiec – wobec utraty ważności wizy – nie jest uprawniony do pobytu na ich terytorium.
7. Pracownik z Indii zmarł w Polsce. Wynagrodzenie i odprawę otrzymała jego żona mieszkająca w Indiach. Czy US zaakceptuje w takiej sytuacji PIT-11 w formie papierowej? Ponieważ żona zmarłego pracownika nie posiada nr PESEL, co uniemożliwi prawdopodobnie wysyłkę elektroniczną.
W przeszłości organy skarbowe zajmowały stanowisko, zgodnie z którym w przypadkach, w których nie jest możliwe uzyskanie informacji o pobycie osoby uprawnionej, jak również nie jest możliwe uzyskanie numerów PESEL czy NIP, wówczas nie wystawia się informacji PIT-11, ponieważ płatnik jest w zasadzie pozbawiony możliwości dostarczenia przedmiotowej informacji uprawnionej osobie, jak również nie ma możliwości ustalenia właściwego dla niej urzędu skarbowego. Sugerowanym rozwiązaniem byłoby jednak potwierdzenie prawidłowości tego działania poprzez wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji.
8. Czy jeżeli mamy oświadczenie wystawione na 180 dni np. od maja do października 2020 r., ale cudzoziemiec podjął pracę w lipcu, to czy jego oświadczenie ulega automatycznemu przedłużeniu?
Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, którego ostatni dzień ważności przypada na dzień zagrożenia epidemicznego lub epidemii ulega przedłużeniu, w tym sensie, że cudzoziemiec, w oparciu o to oświadczenie może legalnie świadczyć pracę do upływu 30 dni od dnia ustania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego (w zależności od tego, który z tych stanów obowiązywał jako ostatni).
9. Jeżeli cudzoziemiec wjechał do Polski w dniu 1 maja 2020 r. na podstawie ruchu bezwizowego, czy jego pobyt jest nadal legalny tak jak w przypadku osoby, która wjechała do Polski 1 marca 2020 r.?
Nie, ponieważ cudzoziemiec wjechał do Polski po 14 marca 2020 roku, to w jego przypadku nie dochodzi do automatycznego, bezwarunkowego przedłużenia okresu pobytu w ramach pobytu w ruchu bezwizowym.
Aby pobyt tego cudzoziemca był legalny (po upływie okresu, w ciągu którego jest uprawniony przebywać Polsce w ramach ruchu bezwizowego), konieczne jest, aby w ciągu 30 dni od dnia ustania epidemii, bądź stanu zagrożenia epidemicznego (w zależności od tego, który z tych stanów będzie obowiązywał jako ostatni) złożył np. wniosek o udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy.
Autor: Joanna Torbé
